Thông tin trên được đưa ra tại hội nghị tổng kết công tác quản lý thị trường năm 2025 do ệthạhànggiảbáCục Quản lý và phát triển thị trường trong nước (Bộ Công thương) tổ chức mới đây. Thực tế năm 2025, nhiều tên tuổi đình đám trên mạng xã hội đã bị cơ quan công an bắt giữ vì các vi phạm bán hàng nhái, hàng giả hàng kém chất lượng.

Không những có số lượng lớn và tiếp tục gia tăng, vi phạm trong môi trường thương mại điện tử ngày càng phức tạp. Điển hình, hoạt động livestream bán hàng trên mạng xã hội bị lợi dụng để tiêu thụ thực phẩm giả, thực phẩm kém chất lượng, không bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm… bằng các chiêu trò quảng cáo sai sự thật, gắn mác "hàng xách tay", "đặc sản vùng miền", "nhà làm", "sạch 100%" hoặc sử dụng những người có ảnh hưởng trên mạng xã hội (tạm gọi chung là KOL và KOC) để thu hút khách hàng. Đáng báo động hơn, các mặt hàng bị làm giả không chỉ là thời trang xa xỉ mà còn là dược phẩm, thực phẩm chức năng và mỹ phẩm - những sản phẩm trực tiếp đe dọa đến sức khỏe và tính mạng người dùng.

Thực trạng trên dẫn đến chuỗi hệ lụy không chỉ đối với người tiêu dùng mà còn gây ảnh hưởng cho các doanh nghiệp chân chính và rộng hơn là ảnh hưởng nền kinh tế.

Với các mô hình mua bán trực tiếp truyền thống trước đây, lực lượng quản lý thị trường có thể kiểm tra trực tiếp các địa điểm bán hàng. Nhưng giờ đây, với sự bùng nổ của mô hình thương mại trực tiếp, hàng hóa được bán ra sâu rộng nhưng lại không hiện diện trực tiếp. Điều này tạo ra thách thức không nhỏ cho lực lượng chức năng.

Vừa qua, ngành chức năng đã ban hành một số quy định như định danh người livestream bán hàng trên mạng xã hội, sàn thương mại điện tử… hay các sàn thương mại điện tử, mạng xã hội phải lưu trữ thông tin người livestream bán hàng ít nhất 1 năm để giải quyết khi cần. Đó là những bước đi cần thiết để tăng cường hiệu quả kiểm soát.

Tuy nhiên, để việc ngăn chặn hàng giả trong thương mại điện tử hiệu quả thì cần có sự phối hợp hơn nữa giữa các ban ngành. Trong đó, trước hết cần tăng cường siết chặt trách nhiệm của các sàn thương mại điện tử cũng như mạng xã hội. Các đơn vị này không chỉ có trách nhiệm định danh người tham gia bán hàng, mà còn phải có các biện pháp kiểm soát hàng hóa đầu vào, áp dụng công nghệ để phát hiện hàng giả, đồng thời phải nhanh chóng gỡ bỏ "sạp" hàng vi phạm trong một khoảng thời gian theo quy định kể từ khi có phản ánh. Nếu để xảy ra vi phạm hệ thống, chính các sàn thương mại điện tử, mạng xã hội cũng phải chịu liên đới trách nhiệm pháp lý và bồi thường cho người tiêu dùng chứ không thể là "trung gian vô can".

Về phía các cơ quan chức năng, cần có biện pháp truy xuất nguồn gốc hàng hóa mà trong đó đối soát bằng cách kết nối dữ liệu liên thông giữa Bộ Công thương, Bộ Công an và các đơn vị chuyển phát.

Chỉ khi đưa ra nhiều biện pháp đồng bộ, phối hợp chặt chẽ như vậy thì mới có thể ngăn chặn hiệu quả hàng giả trên nền tảng kinh doanh trực tuyến.